
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстан халқына Жолдауында «Халықтың құқықтық сауатын дәйекті түрде арттырып, қоғам санасына адами құндылықтарды сіңірген жөн. Әрбір азамат өз сөзі мен әрекетіне заң тұрғысынан есеп беруі тиіс» деген болатын. Мемлекет басшысының тапсырмаларын орындау аясында тұрақты негізде халықтың құқықтық сауаттылығын арттыру бойынша ауданымызда түсіндіру жұмыстарын жүргізуде.
Әділет органдарының қызметін цифрландыру сот-құқықтық институттардың жұмысын жақсарту үшін ақпараттық технологиялар мен автоматтандырылған жүйелерді енгізу болып табылады. Бұл құжаттарды беру, онлайн сот ісін жүргізу, тіркеу процестерін автоматтандыру, істерді есепке алу және талдау үшін цифрлық платформаларды пайдалануды қамтиды. Әділет органдары қызметін цифрландырудың негізгі бағыттары келесі түрде сипатталуы мүмкін:
1. Электронды құқықтық қызметтер:
• Мемлекеттік қызметтерді онлайн алу мүмкіндігі (мысалы, электронды нотариус қызметтері, электронды құжаттарды тіркеу және т.б.).
• Әділет органдарына қажетті құжаттарды онлайн тапсыру, электронды түрде арыздар мен өтініштер беру.
2. Сот процестерінің цифрландыруы:
• Онлайн сот отырыстары: Сот процестерін қашықтан өткізу, бұл судьялар мен тараптардың уақытын үнемдеуге мүмкіндік береді.
• Электронды сот ісін жүргізу жүйелері: Істерді автоматты түрде тіркеу, қарау және шешім қабылдау процестерін жеңілдету.
3. Құқықтық құжаттарды электронды тіркеу және сақтау:
• Азаматтық және заңды тұлғалардың құқықтық құжаттарын (мысалы, жылжымайтын мүлікке қатысты келісімшарттар) цифрландыру және мемлекеттік тіркеу жүйесін автоматтандыру.
• Электронды нотариат қызметтері мен құжаттарды тіркеу арқылы заңды құжаттардың электронды нұсқасын құру.
4. Құқық қорғау органдарының қызметін цифрландыру:
• Құқық қорғау жүйесімен интеграция: Әділет органдарының басқа құқық қорғау мекемелерімен (мысалы, полиция, прокуратура) бірлесіп жұмыс істейтін электронды жүйелерді құру.
• Жеке тұлғалардың құқықтарын қорғау үшін электронды ақпараттық базаларды құру және оларды тұрақты жаңарту.
5. Қоғамдық қолжетімділік пен ақпараттың ашықтығы:
• Құқықтық ақпараттардың жалпыға қолжетімді онлайн платформалар арқылы таралуы (заңдар, нормативтік актілер, сот шешімдері және т.б.).
Ашық деректер порталы арқылы азаматтар мен ұйымдар әділет органдарының қызметін бақылап, қажетті ақпаратты ала алады.
6. Ақпараттық қауіпсіздік:
• Құжаттар мен деректердің қауіпсіздігі мен құпиялылығын қамтамасыз ету үшін ақпараттық қауіпсіздік жүйелерін енгізу.
• Электронды құжат айналымын қорғау және киберқатерлерге қарсы шаралар қабылдау.
7. Білім беру және құқықтық сауаттылықты арттыру:
• Азаматтарға құқықтық қызмет көрсету мақсатында цифрлық платформалар арқылы заңдарды түсіндіру, білім беру жүйелерін енгізу.
Цифрландыру әділет органдарының жұмысын тиімдірек, ашық әрі қолжетімді етуге мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде азаматтарға құқықтық қызметтерді жылдам және ыңғайлы түрде алу мүмкіндігін береді.
Бұл тәсілдің мысалы ретінде азаматтардың сотқа жүгінуіне, талап арыздарын беруіне, сондай-ақ сот актілері мен басқа да деректерге Интернет арқылы қол жеткізуге мүмкіндік беретін Мемлекеттік қызметтердің Бірыңғай порталын енгізу болып табылады.
Сот төрелігін цифрландыру сот төрелігін жылдам әрі сапалы қамтамасыз етуге, қолжетімділікті арттыруға және сот жүйесіне түсетін жүктемені азайтуға ықпал етеді.